Zwarte Piet, zo zwart als roet

Mijn dementerende ouderen en ik zijn het er snel over eens: in de krant staat vandaag weer veel narigheid. Daarom pik ik er een berichtje uit dat herkenbaar is, niet gewelddadig en dat uitdaagt tot gesprek. De huidige Zwarte Pieten- discussie. Mijn ouderen hebben -gelukkig!- het hart op de tong. Dat Zwarte Piet zwart is, heeft niets te maken met discriminatie. Dat zwart is roet uit de schoorsteen!
 
Deze mensen zijn van de generatie dat een Piet door de schoorsteen kwam, dat het kleine cadeautje dat je kreeg iets was dat je toch nodig had, een kinderfeest dat begon rond 4 december… Er is veel veranderd. Maar niet als je helderste herinneringen je jonge jaren betreffen.
 
De feestdagen komen er weer aan. Hoe vier je Sinterklaas, Kerst, Oud en Nieuw met je dementerende vader, moeder of partner? Thuis of in een verpleeghuis. Wat geef je cadeau aan iemand die je cadeau en je bezoek in vijf minuten is vergeten? Op dat soort ‘verplicht' gezellige dagen kun je hard geconfronteerd worden met wat niet meer kan. Verdrietig! Maar wat kan er wel? 

’t Heerlijk avondje… thuis

Als u Sinterklaas thuis viert, dan kunt u het gewoon gezellig maken. De oudere betrekken bij het kopen en inpakken van cadeautjes; bijvoorbeeld voor de kleinkinderen die bij u thuis hun schoentje mogen zetten. Helpen rijmwoorden verzinnen voor een gedicht, marsepein en chocolademelk op tafel en samen liedjes zingen.
 
Als u ook als volwassenen cadeautjes aan elkaar geeft, kies dan voor een cadeautje dat ook los van het Sintfeest leuk is. Een DVD die herinneringen oproept, een CD met liedjes van vroeger of met de favoriete muziek van uw partner. Een pratend album met familiefoto’s, een mooie sjaal voor de dames… Of laat u het levensverhaal van uw partner verbeelden? 

’t Heerlijk avondje… in het verpleeghuis

Verpleeghuizen doen hun uiterste best om met de feestdagen het ook daar extra huiselijk te maken. Ondanks alle extra werkdruk die dat meebrengt. Helaas draait dat wel eens uit op Zwarte Pietjes op de ramen… Mij doet dat te veel denken aan een crèche. Versiering met Kerst is logisch, want vroeger stond er ook een kerstboom of een kerstgrot of –stal op tafel. Maar op 5 december? Ook heb ik wel met het schaamrood op de kaken, moeten bijdragen aan een feest waarbij de ouderen gevraagd worden bij Sint op schoot te komen… En sociaal gevoelig als deze mensen zijn, doen ze heel sportief mee. Met een glimlach op het gezicht! 

Zo dus niet! Maar wat dan wel?

Mooi zou het zijn als zorg en mantelzorg samen een feestje bouwen. Op Sinterklaas kleinkinderen mee die liedjes zingen? Kan dat niet, dan is het leuk om als bewoners, familie en personeel samen feest te vieren. Cadeautjes bedenken voor elkaar - ook voor het personeel en vrijwilligers -, die samen inpakken én uitpakken. Maar wat pakt u in? Marsepein is leuk en lekker voor het moment. Maar als u iets blijvends wil, kunt u als mantelzorgers samen iets cadeau doen voor de hele huiskamer. Iets waar bewoners nog maanden plezier aan van hebben. Een spel als ‘Mens erger je niet’, een ganzenbord, een spreekwoordenspel, een bal, een boek… Het is er allemaal in aangepaste uitvoering. Of een mooie serie DVD’s waar iedere keer opnieuw naar gekeken kan worden en waar iedere keer opnieuw over gepraat kan worden.
 
In diezelfde geest kunt u ook samen Kerst en Oud en Nieuw vieren. Respectvol aangepast en in aansluiting op de oude, vertrouwde tradities. En laat dan het heerlijk avondje maar komen!
 
Desirée van Keulen
(publicist, spelontwerper, verteller)