Zien eten, doet eten

Ik zal hem nooit vergeten: die grote man met zijn forse handen, die werkeloos naast zijn bord lagen. Hij woonde in het verpleeghuis waar ik activiteitenbegeleider was. Door stress was deze man in enkele weken kaal geworden. Hij droeg altijd een pet, binnen en buiten, dag en nacht...

Voor hem stond een bord met daarop zijn boterham. Een bruine met leverkaas. Van die ‘oudroze’ worst met zo’n wit randje erom. In behapbare stukjes gesneden. Hij keek ernaar met verbaasde ogen. Hij had geen idee… Dat zag ik aan zijn gezicht. Wist hij niet hoe hij eten moest? Wist hij niet dat het eten was? Was hij verbaasd over zijn klaargemaakte boterham, over de keuze van het beleg? Ik had geen idee… en hij kon het niet vertellen.

Ik pakte een stukje brood en hield dat voorzichtig tegen zijn lippen. Hij at het (instinctief?) op. Toen viel hij weer stil. Ik stopte een stukje brood in zijn grote hand en bracht zijn hand naar zijn mond. Hij at het op. Nog een keer. Toen stopte ik het alleen in zijn hand en wachtte af. Zijn blik veranderde. Zijn opgewekte gezicht leek te zeggen: ‘Ah, nu weet ik het weer.’

Eten en drinken: vanzelfsprekend?

Het lijkt zo vanzelfsprekend: eten en drinken. Een instinctieve behoefte die je meteen doet aanvallen, als je maar honger of dorst hebt. Maar dat is het voor mensen met dementie niet. Dertigduizend van de ouderen met Alzheimer is zelfs ondervoed. Maar er zijn er ook die zoveel eten dat ze na iedere maaltijd overgeven…

Wat kunt u doen?

Allereerst is er een boekje met tips: ‘Eten en drinken bij dementie’, dat u op ideeën kan helpen. Daarnaast: maak eten en drinken zo gewoon én gezellig mogelijk. Neem de tijd en dek de tafel leuk. Eet mee aan tafel. Zien eten, doet eten. Daar zit echt wat in. Helaas mogen medewerkers in sommige zorgcentra of verpleeghuizen vanwege bezuinigingen niet met de cliënten mee-eten! Of ze moeten eten en ondertussen dossiers invullen. Jawel! Waar zou dat aan ten goede komen? Het eten, het dossier, de cliënt, de medewerker?

Voorkom bezorgdheid voor vlekken als iemand morst. Een mooie sjaal die niet doet denken aan de slab die ze vroeger als kind om kregen… Een elegant kettinkje dat een servet op zijn plek houdt.

Kook herkenbaar eten: stoofpeertjes, al is het alleen maar vanwege de heerlijke geur. Zoals veel  van vroeger, zijn deze ouderen het eten uit hun jeugd niet vergeten. Wat niet wil zeggen dat je hen niet eens zou trakteren op een spannende mix van bekende en exotische hapjes. Ouderen die dementeren kiezen vaak voor bekend, want ‘veilig’ eten. Maar niet iedereen.

Ook de onrust die deze mensen ervaren vanuit hun omgeving of van binnen uit, kan hen zo sterk afleiden dat ze niet aan eten en drinken toe komen. Bijzonder om te weten is dat rood servies hun aandacht zo opslokt, dat ze vanzelf meer gaan eten en drinken …

Niet betuttelen!

Goed eten en drinken, het is niet alleen gezond, maar ook gezellig! En wat bij alle zorg voor deze personen altijd geldt: niet betuttelen, maar wel stimuleren en ondersteunen.

Eet smakelijk!

Desirée van Keulen
Spelontwerpster en verhalenvertelster.