Ik ben helemaal niet creatief!

Veel volwassenen vinden zichzelf niet creatief. Vraag het ze maar eens… Dat geldt ook voor mensen met dementie. Zij vinden zichzelf meestal ook niet creatief. Dat oordeel over henzelf is gekleurd door het oordeel van vroeger over henzelf en wat hen door bijvoorbeeld het onderwijs is ‘aangepraat’ toen zij nog kind waren. Ten eerste denken wij bij ‘creativiteit’ vaak alleen aan allerlei soorten beeldende kunst en vergelijken wij onszelf onbewust met kunstenaars met een grote K. En natuurlijk zijn er onder ons kunstenaars, maar natuurlijk zijn wij niet allemaal Van Gogh of Rembrandt!

Beter zouden we kunnen vragen of de ander plezier heeft in een of andere soort handvaardigheid.
Houdt u van kleuren? Houdt u van handwerken? Maakte u weleens speelgoed voor uw kinderen? Als u bloemen kreeg van uw man, vond u het dan leuk om die mooi in een vaas te zetten? Houdt u ervan om naar een museum te gaan en naar kunst te kijken?

Het gaat er in de eerste plaats bij mensen met dementie om of zij plezier beleven aan een activiteit. Vinden zij het leuk om iets wat zij zelf hebben gekleurd aan de muur te zien? Thuis of in het verpleeghuis of bij een van de kinderen aan de muur? Geeft dat hun leven mede zin?

Waar het in elk geval niet om gaat is of mensen met gezonde hersenen, goede ogen en een goede hand-oog coördinatie, u en ik, het mooi vinden wat er door hen gemaakt wordt.

Wat wel belangrijk is, is of de ouderen zelf signaleren dat wat zij maken minder goed is dan wat zij vroeger maakten. Als het hen frustreert dat zij niet meer binnen de lijntjes kunnen kleuren, dring het ze dan niet op, maar ga op zoek naar een (creatief) alternatief. Wees creatief in het uitzoeken en het begeleiden van de activiteit. Mogelijkheden liggen op het vlak van kleuren, tekenen, eenvoudige handarbeid en handwerken, bloemstukjes maken en samen collages maken. Vakmensen kunnen zich laten inspireren door een abonnement te nemen op ‘Pasklaar’, een kaartenbak vol (creatieve) activiteiten. Zelfs samen dichten is met een goede methodiek haalbaar. Of een verhaal maken met de methode TimeSlips.

En dan is er nog een heel ander soort creativiteit bij mensen met dementie, bij mensen met een hersenziekte… Een creativiteit die u en ik kunnen leren zien. Juist die beschadigde hersenen gaan (onbewust) op zoek naar creatieve, onorthodoxe oplossingen!

Ik vergeet nooit die meneer die zijn schoenen verkeerd om had aangetrokken. In mijn onervarenheid zei ik tegen hem: ‘Meneer, u heeft u schoenen verkeerd om aan!’ Hij wierp een blik naar zijn voeten, zette zijn linker over zijn rechterbeen heen en zei: ‘Nee hoor!’

Of die mevrouw die toen ik haar een foto van het spreekwoord ‘Met een schone lei beginnen’ liet zien een hele voorstelling beschreef die zij zag op de nog opdrogende lei. In de vochtvlekken zag zij een hele scène van een prinses in het bos…  Hoezo niet creatief?

Desirée van Keulen

Creatieveling, maar geen Van Gogh…